W przypadku uwolnienia się substancji promieniotwórczych Departament Zdrowia (Helsedirektoratet) zaleca przyjmowanie tabletek z jodem grupie docelowej, do których należą dzieci, młodzież, ciężarne i karmiące piersią kobiety. W przedszkolach i szkołach w Lier znajdują się lokalne zapasy tabletek z jodem. Zalecamy ponadto, żeby tabletki te znajdowały się we wszystkich domach, w których mieszkają osoby poniżej 40. roku życia.
Norweskie władze i gmina Lier uważnie śledzą sytuację w Ukrainie. Departament ds. ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego (DSA) jest w stanie gotowości, a gminom nakazano dokonanie przeglądu procedur postępowania związanych z jodem. - Gminy nie wydzielają mieszkańcom tabletek z jodem z wyprzedzeniem, ale posiadają zapasy awaryjne dla grup docelowych. Tabletki z jodem można kupić w aptece – mówi naczelny lekarz gminny Ingrid Bjerring. W ostatnich dniach bardzo dużo osób zaopatruje się w tabletki z jodem. Zgodnie z naszymi informacjami w niektórych aptekach tabletki te zostały wyprzedane. Proszę skontaktować się z najbliższą apteką w celu uzyskania dalszych informacji. Nie należy mylić tabletek z suplementami zawierającymi jod. Suplementy z jodem zawierają zaledwie mikrogramy jodu, a w tabletkach z jodem znajduje się 65-135 mg, w zależności od producenta. Nie należy również używać soli kuchennej jako zamiennika dla tabletek z jodem.
Dlaczego należy mieć jod w gotowości?
W sytuacji kryzysowej należy mieć w domu wszystko to, co niezbędne. Celem jest uniknięcie niepotrzebnego ruchu, który może powodować kolejki, niepokój i zatory. Niezależnie od sytuacji w Ukrainie DSA zaleca, aby wszystkie osoby poniżej 40. roku życia posiadały w domu tabletki z jodem w ramach ogólnej gotowości. W przypadku awarii elektrowni jądrowej, działań wojennych z wykorzystaniem broni atomowej lub wycieku z łodzi posiadających reaktor jądrowy będziemy mogli być narażeni na opad radioaktywny. W opadzie tym znajduje się radioaktywny jod, który zwiększa ryzyko zachorowania na raka tarczycy, w szczególności u dzieci, młodzieży, ciężarnych i karmiących piersią kobiet. Możemy się przed tym ochronić przyjmując jedną tabletkę z jodem. Tabletki z jodem chronią wyłącznie przed radioaktywnym jodem, a nie przed innymi substancjami radioaktywnymi.
Gotowość w przedszkolach i szkołach
Wszystkie przedszkola i szkoły w Lier posiadają lokalne zapasy tabletek z jodem. Nie są one przeznaczone do wydzielania z wyprzedzeniem, mają zostać użyte w przypadku pojawienia się zalecenia przyjęcia tabletek z jodem w czasie, gdy dzieci znajdują się w przedszkolu lub szkole. Jeżeli rodzice nie życzą sobie, by ich dzieci przyjmowały tabletki z jodem w przypadku incydentu jądrowego ważne jest, by powiadomić o tym szkołę lub przedszkole. Dzieci cierpiące na hipokomplementyczne pokrzywkowe zapalenie naczyń i opryszczkowate zapalenie skóry nie powinny przyjmować tabletek z jodem. Choroby te są bardzo rzadkie wśród dzieci. Przyjęcie jodu powoduje pogorszenie choroby i w związku z tym nie jest zalecane. Podkreślamy jak ważne jest, by w gospodarstwach domowych, w których mieszkają osoby poniżej 40. roku życia znajdowały się tabletki z jodem, aby zapewnić ich dostępność w czasie, kiedy dzieci są w domu.
Co mam robić, jeżeli nie mam w domu tabletek z jodem?
W przypadku incydentu jądrowego utworzony zostanie punkt odbioru dla grup docelowych. Będzie to miało na celu zapewnienie dostępu do tabletek z jodem osobom należącym do grup docelowych (dzieci i młodzież do 18. roku życia, ciężarne i karmiące kobiety), które nie posiadają ich w domu. Lokalizacja punktu odbioru zostanie przekazana mieszkańcom przez SMS.
Kto powinien przyjąć tabletki z jodem
Dzieci i młodzież poniżej 18. roku życia, ciężarne i karmiące kobiety są obarczone zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka tarczycy po kontakcie z radioaktywnym jodem. W niezwykle szczególnych sytuacjach może to również dotyczyć osób między 18. a 40. rokiem życia, podczas gdy dla osób po 40. roku życia ryzyko raka tarczycy jest bardzo niskie i osoby te nie muszą przyjmować tabletek z jodem. Osoby, którym usunięto tarczycę, nie muszą przyjmować tabletek z jodem. Narażone są przede wszystkim dzieci w wieku 0-2 lat. W związku z tym, podczas kontroli lekarskiej w 6. tygodniu życia rodzice otrzymają tabletkę dla swojego dziecka do wyczerpania zapasów. Osoby, które nie otrzymały tabletki proszone są o odwiedzenie przychodni w celu uzyskania informacji i jej otrzymania. Ze względu na liczbę producentów tabletki mają różną moc, a liczba, którą należy podać, zależy od wieku dziecka. Zawsze sprawdzaj dawkowanie na opakowaniu przed podaniem tabletek swojemu dziecku.
Kiedy należy przyjąć tabletki z jodem?
Tabletki z jodem należy przyjąć po wydaniu zalecenia przez krajowy komitet kryzysowy ds. bezpieczeństwa jądrowego (Kriseutvalget for atomberedskap). W przypadku incydentu jądrowego świadomość tego w społeczeństwie będzie duża i ludność należąca do wymienionych grup otrzyma informację o konieczności przyjęcia tabletki z jodem. Informacje dla ludności i gminnych podmiotów gospodarczych zostaną ponadto przekazane przez gminny zespół kryzysowy. Żeby były skuteczne, tabletki z jodem muszą zostać przyjęte do 48 godzin przed i najpóźniej 4 godziny po kontakcie z opadem radioaktywnym. Wtedy tarczyca (gruczoł w gardle, który wytwarza hormon regulujący metabolizm) zostanie nasycona zwykłym jodem, a radioaktywny jod nie zostanie wchłonięty. W przypadku opadu radioaktywnego dzieciom w wieku 0-6 tygodni jod musi zostać podany przez personel służby zdrowia. Jeżeli nastąpi incydent, należy udać się do przychodni w normalnych godzinach otwarcia. W innych dniach/godzinach odpowiedzialne jest za to centrum mieszkalno-opiekuńcze Nøstehagen.
Czy przyjęcie tabletek z jodem ma działania niepożądane?
Jak każdy lek, tabletki z jodem mogą mieć działania niepożądane, jednak ryzyko ich wystąpienia jest niskie. Działania niepożądane po jednorazowym przyjęciu jodku potasu występują rzadko, jeżeli przestrzegane są podane ostrzeżenia i środki ostrożności. Częstotliwość występowania działań niepożądanych jest bardzo niska we wszystkich grupach wiekowych. Mogą wystąpić zaburzenia metaboliczne i reakcje alergiczne, jednak ryzyko działań niepożądanych jest najwyższe u osób cierpiących na choroby tarczycy. Przedawkowanie tabletek z jodem może spowodować powiększenie tarczycy (wole). Należy zatem przyjmować tabletki wyłącznie po otrzymaniu takich instrukcji od władz.
Okres trwałości
Jod (jodek potasu) jest bardzo stabilny. Tabletki pełnią swoją funkcję nawet po przekroczeniu terminu ważności, jeżeli są przechowywane w suchym i ciemnym miejscu w temperaturze pokojowej. Przy odpowiednim przechowywaniu okres trwałości jest niemal nieograniczony. Więcej informacji o tabletkach z jodem oraz informacje w innych językach znajdziesz na stronie internetowej Departamentu ds. ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego: https://dsa.no/atomberedskap/jodtabletter
Ogólna gotowość własna
Niezależnie od sytuacji w Ukrainie przypominamy o krajowych zaleceniach dotyczących gotowości własnej. Mogą na przykład wystąpić sytuacje, w których przez wiele dni nie będzie prądu lub nie będzie możliwe picie wody z kranu w domu. Należy być wtedy przygotowanym. Podstawowe potrzeby, których spełnienie należy zapewnić w pierwszych trzech dobach kryzysu to ogrzewanie, płyny, pożywienie, leki, higiena i dostęp do informacji. Wielu z nas ma już dużą część tego, czego potrzebujemy do poradzenia sobie przez kilka dni, a więc często niewiele brakuje do pełnej realizacji tego celu.